"Trudny czas dojrzewania. Jak pomóc nastolatkom radzić sobie z emocjami, osiągnąć cele i budować więzi, stosując terapię akceptacji i zaangażowania oraz psychologię pozytywną" to ważne źródło wiedzy dla nauczycieli, pedagogów, psychologów oraz pozostałych osób, które współpracują z młodzieżą. Książka przedstawia model pracy z młodzieżą zwany DNA-V, który łączy założenia terapii akceptacji i zaangażowania oraz psychologii pozytywnej. Model ten oparty jest na obecnej wiedzy o procesach rozwojowych. Nazwa DNA-V odnosi się do trzech umiejętności, które określamy za pomocą metafor: odkrywcy - discoverer, nawigator - noticer, administrator - advisor, a które służą realizacji wartości - values.
Rozpocznę fragmentem ze wstępu książki "Młodość budzi się ku pragnieniom. Ciało się wzmacnia, a niebezpieczny, lecz piękny świat kusi. Tego samego dnia mogą dojść do głosu silne i zupełnie przeciwstawne uczucia: miłość i samotność, poczucie wolności i poczucie ograniczenia, podekscytowanie i lęk, pewność siebie i zwątpienie we własne możliwości". Świat młodego człowieka jest bardzo dynamiczny. Zmiany, które towarzyszą dorastaniu, spowodowane m.in. rozwojem mózgu, sprawiają, że nastolatkowie są bardziej skłonni podejmować ryzykowane zachowania, występuje u nich częściej labilność emocjonalna. Autorzy książki wskazują na to, że drogą nie jest nieustanne kontrolowanie młodych osób, bo niejednokrotnie wiąże się to z buntem z ich strony, brakiem zgody na takie działania. Źródłem ich siły do rozwoju, samodecydowania, dorastania mają być pasja, eksploracja, pozytywne relacje z rówieśnikami. My-dorośli musimy zmienić sposób postrzegania młodych osób. Przecież i od nich możemy nadal uczyć się wielu rzeczy, jak np. podejmowania ryzyka, szukania innowacyjnych rozwiązań, poszukiwania i rozwijania własnych pasji, ciekawości świata. To dzięki młodym osobom możemy na nowo wskrzesić własną energię i znaleźć w sobie motywację do działania. Autorzy zrywają z tradycyjnymi sposobami traktowania młodych osób, "z mówieniem im, że powinni podporządkować się regułom rządzącym światem dorosłych, że mają okazywać szacunek i rozwijać samokontrolę, że bezwzględnie muszą podjąć właściwą decyzję, inaczej zmarnują sobie życie". Autorzy wskazują również na to, że nie da się nawiązać z młodymi ludźmi kontaktu, jeśli nie zadbamy o siebie, nie nawiążemy kontaktu z samym sobą. Umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb, umiejętność zaopiekowania się samym sobą sprawia, że możemy się tym z innymi podzielić, pokazać jak się to robi. W utrzymaniu naszego dobrostanu niezwykłą rolę odgrywa:
- "umiejętność tworzenia więzi z innymi,
- dawanie czegoś od siebie, bycie aktywnym, wywieranie pozytywnego wpływu na innych,
- bycie aktywnym,
- przyjmowanie każdej chwili,
- podejmowanie wyzwań, uczenie się,
- dbanie o siebie".
Model DNA-V ma pomagać młodym osobom w rozwijaniu mocnych stron oraz ich własnego potencjału.
- Administrator jest uosobieniem właściwej ludziom skłonności do osądzania, ocenienia, interpretowania, przewidywania, martwienia się, tworzenia reguł i pouczających opowieści. Administrator chroni nas przed niebezpieczeństwami, sprzyja szybszemu podejmowaniu decyzji i działaniu.
- Nawigator pomaga nam rozpoznawać własne potrzeby, zauważać własne myśli, umiejętnie radzić sobie z emocjami, uczy uważności. Zauważa otaczających i wewnętrzny świat.
- Odkrywca charakteryzuje się zachowaniami związanymi z eksplorowaniem i testowaniem świata. Pozwala nam rozwijać się i wzrastać.
- Wartości pomagają nam odnaleźć sens i odzyskać witalność. Wykorzystuje wartości do kierowania swoimi działaniami.
Model pomaga określić własne wartości. To wartości odgrywają dużą rolę m.in. w podejmowaniu słusznych decyzji, szukaniu sensu życia, dając nam wskazówek na to, co jest dla nas najważniejsze. Życie wg własnych wartości sprawia, że czujemy się spełnieni i szczęśliwi. Wszystkie umiejętności, które są charakterystyczne dla administratora, nawigatora i odkrywcy służą do nawiązywania kontaktu z własnymi wartościami i odzyskania witalności. Pisząc o wartościach autorzy definiują je następująco:
- "Wartość jest wybierana.
- Wartość jest cechą działania.
- Wartość nie jest wynikiem.
- Wartość nie jest celem.
- Wartość buduje się na bazie języka oraz interakcji ze światem.
- Rozmowa o wartościach nie jest poważną dyskusją.
- Wartości są dynamiczne.
- Wartości jest ze swej istoty wzmacniająca".
Aktorzy definiują sukces jako życie zgodne z własnymi wartościami. Obecnie młode osoby są uczone, aby dążyć nieustannie do sukcesu. Dorośli mówią im, że sukces to otrzymywanie dobrych stopni w szkole, bycie najlepszym w danej dziedzinie, dążenie do nienagannego wizerunku, pozyskiwanie dóbr materialnych. Jednak badania pokazują, że w większości taki sposób myślenia nie przekłada się na odczuwania szczęścia. Autorzy wskazują na różnice między mierzeniem sukcesu wynikami a mierzeniem go wartościami. " Okazuje się, że jest to bardzo proste, ponieważ młodzi ludzie intuicyjnie rozumieją, na czym polega to drugie".
"Teoria leżąca u podstaw naszej książki zakłada, że choć światy ludzi młodych i dorosłych mogą się od siebie radykalnie różnic, to przyczyny cierpienia, które dotyka jednych i drugich, są takie same. Wszyscy cierpimy z powodu skłonności do martwienia się o przyszłość, do roztrząsania zdarzeń z przeszłości i do wikłania się w osądy dotyczące nas samych oraz innych ludzi. Wszyscy powinniśmy znaleźć sposób na pogodzenie się ze sobą i ze światem".
Książka zawiera szczegółowe opisy przypadków, zestawy przydatnych materiałów w postaci kart pracy, formularzy, różnych ćwiczeń. Stanowi niezwykle ważne narzędzie do pracy z adolescentami. Wydawnictwo GWP
Ocena: Bardzo dobra
Książka można kupić TUTAJ
Więcej o tej metodzie znajdziesz TUTAJ
Źródło: wszystkie cytaty zostały zaczerpnięte z książki "Trudny czas dojrzewania"